VOLUMETRİK CAM MALZEMELERİN KAPASİTE KONTROL METODU

       ADET KALİBRASYONLU SERFTİKALARDA 17025 TÜRKAK ONAYLI SERFTİKA VERİLİR VE HER BİR MALZEMELERİN ÜZERİNE YAZILAR ÇIKMIYACAK ŞEKİLDE SERFTİKA NUMARASI YAZILIR

       GRUP SERFTİKALI OLAN MALZEMELER “A” SINIFINA GİRER .17025 TÜRKAK ARMASI OLMAZ NEDENİ  AYNI DEĞERDE AYNI CİNSTE ÇOK MİKTARDA MALZEME ÖLÇÜLÜR BUNDAN DOLAYI TÜRKAK ONAYLI  SERFTİKA VERİLMEZ.ÖLÇÜMLER ADET SERFTİKASINA GÖRE ÖLÇÜLÜR İSTERSE KULLANICI VEYA KURUM  MALZEMEYİ 17025 TÜRKAK’A AKRETİDE OLMUŞ KURUMDAN  ADET SERFTİKASI ALABİLİR.                                                                                                                                                                           ÖRNEĞİN                                                                                                                                                                                                            BALON JOJE 100 ML STOKTA BİTTİĞİNDE ÜRETİME ALINIR EN AZ 1000 ADET ÜRETİLİR TÜM İŞLEMLER BİTTİĞİNDE BİR GÜN ÖNCEDEN LABORATUVAR ORTAMI HAZIRLANIR VE 1000 AD 3 VEYA 4 GÜNDE ÖLÇÜMLER BİTİRİLİR. BU ÖLÇÜMLERDE ÖLÇÜM FAKTÖRLERİ KULLANILIR.

Ex  ve In  Anlamı

Bütün volumetrik cam kapların üzerine hacmin “ihtiva ettiği”sıvının miktarına göre mi yoksa “boşalan”sıvının miktarına göremi ayarlandığını gösteren “Ex” veya “In”işareti basılmaktadır.

“In”işaretin anlamı haçmin mamülün içine aldığı suyun hacmine eşit olduğunu ,”Ex”işareti ise anma hacminin mamülden boşanan suyun haçmine eşit olduğunu gösterie.

ÖRNEK: KAPASİTENİN TANIMI

Kapasite kontrol metodunda boşaltmaya(EX) veya doldurmaya(In) göre 20 derecelik bir ortamda 20 derecelik saf suyun bosaltma(Ex) veya doldurmaya(In) göre mililitre cinsinden ifadesi olarak tanınır

1/ Balon Jojenin Kapasite Kontrol Metodu

Balon joje iyice temizlendikten sonra iç ve dış kısmı kuru olduğuna emin olunur. Daha sonra hassas terazide darası alınarak Aşağıdaki ölçüm faktörleri ile ölçülür, ölçü doluma göre yapılır  yanı(In) göre ,daha sonra nokta konur ve çizgi makinesinde çok hassas olarak çizilir.bu işlem 20 derecelik bir ortamda ve 20 derecelik saf su da ölçülür.ölçümlerde ölçümü yapan terazinin ve termometrenin başka kurumlarca kalibresi yapılmış olması lazım. Buna göre yapılan ölçümler GRUP SERFTİKASI  olarak adlandırılır.

ÖRNEK

100 ML BALON JOJENİN ÖLÇÜLMESİ 

V=100 ML  +- 0,10 ml (A) Sınıfı  kapasite’li  bir  balon joje’nin ölçümü

1. a.       Şartlar: t1 H2 O:23,2 derece(ölçümde kullanılan suyun sıcaklığı),    t : 23,2 derece oda sıcaklığı  ve   P : 736 mm Hg (odadaki açık hava basıncı) , V  : +- 0,10 A sınıfı(kapasite toralansı)
2. b.       Bu şartlara göre düzeltme faktörleri:

M1: 50,7856 (100 ML BALON JOJENİN DARASI)

Dara + Suyun ağırlığı:150,4331 gr/ml

50,7856-150,4331 =99,6475 (suyun net ağırlığı gr/ml)

M2: (3,525x0,0010=0,003525 x 100 ml=0,3525gr/ml ( su sıcaklık düzeltme faktörü) (tablo:1 a da)

M3:  0,3525 gr/ml-100 ml =99,6475 gr/ml(Dara hariç suyun ağırlığı)

M4:( -5,5x0,000010 = 0,000055x100 ml= -0,0055 gr/ml (hava sıcaklık ve basınç düzeltme faktörleri) (tablo 1 b de)

1. c.        Tartımlar ve kapasite tayini  

M=M2 +M3-M4=

M=0,3525 + 99,6475=100 - 0,0055 =99,9945 gr/ml (Gercek kapasite”standart kapasite”)dir

100 – 99,9945 =0,006 gr/ml sapma vardır

100 ml +- 0,10 ml ye göre balaonjojenin 99,994 ml gelmesi doğru gelen bir değerdir.

SAPMA                         : 0,006 gr/ml dir

ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİ : 0,3525 gr/ml dir

100 ml +- 0,10 “A”Kaliteye göre Şayet  99,90 gr/ den aşağı  veya  100,10 gr/ml den yukarı ölçüm değeri gelseydi o zaman A Sınıfına girmezdi ve hacim olarak yanlış olurdu verilen +- değerin içinde olduğu için ölçü “A”Sınıfı(GRUP SERFTİKASI) na girer ve ölçü doğru demektir.

NOT:

Tüm kalibrasyonlu malzemeler 2 defa ölçülür.ilk ölçümde gelen hacmin yeri belirlenir ve cizilir ,2 ci  ölçüm  çizildikten sonrada tekrar hacim kontrolu yapılır .bunun nedenide çizme esnasında kayma olmuşmu ve olmamışmı kontrolü yapılır.çizimler makinada elmas uçlu kalemle çizgileri  çizilir.

NOT:Büretlerde ölçüm sistemi titrasyonlu olarak yapılır. Yani ölçüler peş peş gelen damlalar  halinde ölçülür.

Tablo 1 a da volumetrik cam kapların kapasite kontrolinde kullanılan “su sıcaklık düzeltme faktörleri”(x10-3)(kontrol sonucu tespit edilen saf su ağırlığının her bir gramına düzeltme faktörü x10-3)

TABLO:1 a                    SU SICAKLIK DÜZELTME FAKTÖRÜ ÇİZELGESİ

    Tablo 1 b da volumetrik cam kapların kapasite kontrolinde kullanılan “hava sıcaklık ve basıncı düzeltme faktörleri ” (x10-5)(kontrol sonucu tespit edilen saf su ağırlığının her bir gramına eklenecek düzeltme faktörü x10-5)

TABLO 1 b

Yukarıda tablo 1 a ile 1 b ölçümde kullanılan faktör değerlerdir.

Yukarıda verilen tablo 1 a  ile  1 b   değerler  laboratuarımızda 20 derce hava sıcaklığı ile saf suyun sıcaklığı ölçüm yapılmadan 1 gün  önceden laboratuar hazırlanır . Bunun nedenide hava sıcaklığını ve suyun sıcaklığını aynı derecede tutmaktır.Ölçülecek malzemeler’in içleri iyi temizlendikten sonra fırında 300 derecede kurutulur ve 20 derece de bekletilir ölçüm yapılacağı gün tek tek 20 derecelik fırından çıkartılarak ölçülür.

LABORATUVARDA KULLANILAN MALZEMELER:

KILIMA: ARÇELİK MARKA(LABORATUVAR SICAKLIK VEYA SOĞUKLUK ORTAMINI AYARLAMAK İÇİN)

ELEKTRONİK HASSAS TERAZİ: ALMAN MALI BOECO MARKA BBA51 TİP (TÜRKAK KALİBRASYON TS EN ISO /IEC 17025               AB-0079-K SERİ NO:656)ONAYLI

TERMOMETRE : ANALOK TİP TERMOMETRE (TÜRKAK KALİBRASYON TS EN ISO /IEC 17025 AB-0017-K SERİ NO:3423)ONAYLI